သတင္းႏွင့္ အေတြးအျမင္ ... .. .

ဆင္းရဲမႈေထာင္ေခ်ာက္.... သယံဇာတက်ိန္စာ

ေအာက္ဆုံးမွ သန္း ၁၀၀၀ (တစ္နည္း စူပါကာက သန္း ၁၀၀၀)တုိ႔ မွီတင္းေနထုိင္ရာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ၂၁ ရာစုကုိ ျဖတ္သန္းေနရေသာ္လည္း၊ သူတုိ႔တစ္ေတြ၏ အရပ္ရပ္ေရခ်ိန္မွာ ၁၄ ရာစုအဆင့္တြင္သာ တန္႔ရပ္က်န္ရစ္ခဲ့သည္ဟု ဆုိသည္။
..... ဤသုိ႔ ဘာ့ေၾကာင့္ ေနာက္က် က်န္ရစ္ရသည္ကုိ ဆန္းစစ္ၾကည့္ရာ၊ “ဆင္းရဲမႈေထာင္ေခ်ာက္” (poverty trap)ထဲ ပိတ္မိေနေသာေၾကာင့္ဟု အေျဖထုတ္သည္။

က်မ္းရွင္၊ ပါေမာကၡ ကုိ(လ)လီယာ၏အလုိအရ၊ အဆုိပါႏုိင္ငံမ်ား ပိတ္မိေနေသာ ဆင္းရဲမႈေထာင္ေခ်ာက္တြင္ လကၡဏာ ၄ ပါးရွိသည္ဟု ဆုိသည္။
ကုန္းတြင္းပိတ္ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ေနျခင္း (being landlocked)
သယံဇာတေပါၾကြယ္ဝျခင္း (abundant natural resources)
အုပ္ခ်ဳပ္မႈဆုိးဝါးညံ့ဖ်င္းျခင္း (bad governmace) ႏွင့္
ျပည္တြင္းစစ္ (civil wars) တုိ႔ျဖစ္သည္။ ဤလကၡဏာတစ္ခုခ်င္းစီကိုလည္း သူက ရွင္းျပသည္။
ပထမလကၡဏာကုိ ရွင္းျပရာတြင္ ပထဝီအရ ကုန္းတြင္းပိတ္ျဖစ္တုိင္း ျပႆနာရွိသည္မဟုတ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားကပါ ဆင္းရဲၿပီး ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းႏွင့္ သီးျခားကင္းလြတ္ေနသည္ကသာ တကယ့္ျပႆနာဟုဆုိသည္။
.....................................................................

သယံဇာတေပါၾကြယ္မႈမွာ စီးပြားေရးဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ သဘာဝေပးလက္ေဆာင္ဟု ဆုိႏုိင္သည့္တုိင္ လက္ေတြ႔တြင္ဤသုိ႔မျဖစ္။ ႏုိင္ငံေရးအီလစ္မ်ားၾကား အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈႏွင့္၊ အုပ္စုတုိက္ပြဲ (တစ္နည္း သယံဇာတလုပြဲ)မ်ားအတြက္သာ ေရခံေျမခံျဖစ္ေနသည္။ ဤအေနအထားကုိ တတိယလကၡဏာ (အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ဆုိးဝါးညံ့ဖ်င္းျခင္း)က အားျဖည့္လ်က္ရွိရာ၊ ကံေကာင္းျခင္းလက္ေဆာင္သည္ပင္ က်ိန္စာတစ္ခုလို ျဖစ္လာရေတာ့သည္။ ဤသည္ကုိ ေနာက္ပုိင္းပညာရွင္မ်ားက “သယံဇာတက်ိန္စာ”(resource curse) ဟု ေခၚသည္။

ဆုိခဲ့ပါလကၡဏာသုံးပါးကုိ ပုိ၍သည္းသန္ျပင္းထန္ေစၿပီး၊ ေနာက္ဆုံး တြင္းမည္းၾကီးထဲသုိ႔ ဆြဲေခၚသြားႏုိင္သည္မွာ၊ စတုထၳလကၡဏာျပည္တြင္းစစ္ဟု က်မ္းရွင္က သုံးသပ္ျပပါသည္။

EDITOR'S CHOICE , THE WAVES MAGAZINE 7/09.NOVEMBER.2009 မွ ထုတ္ႏုတ္ပါသည္။