ဂႏၶီက ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ဟာ ၅၁ ရာႏႈန္းရဲ့အာဏာရွင္ဆီ သြားတဲ့လမ္းပဲလုိ႔ ေျပာဖူးတယ္။
ဒီမုိကေရစီကုိ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ျခင္း(ဝါ) ဂဏန္းတြက္ျခင္း arithmatic electionism နဲ႔ အတူတူပါပဲလုိ႔ မတြက္ဖုိ႔ပဲ။ အဲ .. ဒါေပတဲ့ လြတ္လပ္ၿပီး တရားတဲ့ေရြးေကာက္ပြဲကုိ အမနာပ မေျပာသင့္ဘူးလုိ႔လည္း သိဖုိ႔ပဲ။
ခင္မ်ားတုိ႔ စဥ္းစားစရာတစ္ခု ေျပာပါရေစ။ ၁၉၉၀ ကေန ၂၀၀၄ အတြင္း တ႐ုတ္သန္း ၄၀၀ ဆင္းရဲတြင္းက လြတ္တယ္။ တ႐ုတ္ျပည္သူလူထုဟာ အလုပ္လုပ္ရတယ္၊ ႐ုန္းကန္ရတယ္။ သူတုိ႔လုိခ်င္တာကို ေရြးေကာက္ပြဲေတြမရွိဘဲ ရတယ္လုိ႔ ေျပာခ်င္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ကုိလံဘီယာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္တယ္။ အဲဒီတုိင္းျပည္ရဲ့ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေသာျပည္သူလူထုဟာ ဆင္းရဲတြင္းထဲမွာ နစ္ေနတုန္းပဲ။ ေရြးေကာက္ပြဲဟာ ဘာမွမဟုတ္ဘူးလုိ႔ ေျပာရမလား။ ဒါမွမဟုတ္ ေရြးေကာက္ပြဲၿပီးတဲ့ေနာက္ ေရြးေကာက္ျခင္းက သယ္ေဆာင္လာတဲ့ ျခစားျခင္းနဲ႔ အဓမၼလုပ္ျခင္းေတြေၾကာင့္လား။ လူေတြကို အျပစ္တင္ရမွာလား၊ ေရြးေကာက္ပြဲကို အျပစ္တင္ရမွာလား၊ ေျပာဖုိ႔ခက္တယ္။
ဒီမုိကေရစီမွာ အႏွစ္သာရေတြရွိတယ္။ က်ဳပ္အျမင္မွာ သုံးခုေပါ့။
ပထမအႏွစ္သာရ - အုပ္ခ်ဳပ္ခံရဲ့ဆႏၵနဲ႔အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊(Rule by the consent of the Ruled)
ဒုတိယ အႏွစ္သာရ - ျပႆနာပဋိပကၡေတြကို အဓမၼနည္းနဲ႔မေျဖရွင္းတာပဲ။ (Nonviolent conflict Resolution)
တတိယ အႏွစ္သာရ - အေျခခံလူ႔လုိအပ္ခ်က္မ်ားနဲ႔ အေျခခံ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ေစာင့္ေရွာက္ရျခင္းပဲ။
“အုပ္ခ်ဳပ္ခံ”က ဒီမုိစ့္၊ အက္သ္ႏုိစ့္(Ethnos) မဟုတ္ဘူး။ အက္သ္ႏုိစ့္က ဓေလ့ထုံးစံတစ္ခုနဲ႔ လူမ်ိဳးတစ္စုကုိ ေျပာတာ။ ဒီမုိ႔စ္က အားလုံးကုိေျပာတာ။ တစ္ေနရာမွာ မွီတင္းေနထုိင္ၾကတဲ့လူအလုံးစုံ အားလုံးပါဝင္တာကုိ ေျပာတာ။ Ethnos တစ္ခုတည္း(ဝါ) လူမ်ိဳးစုတစ္ခုတည္းကုိသာ ကုိယ္စားျပဳတာ မဟုတ္ဘူးလုိ႔ ဆုိလုိတယ္။
(၁) တုိက္႐ုိက္ ဒီမုိကေရစီက အဲဒီလူသာအားလုံးက အစည္းအေဝး(assembly) တစ္ခုမွာ သူတုိ႔ဆႏၵကုိ ေဖာ္ထုတ္တာကို ေခၚတယ္။
(၂) ကုိယ္စားလွယ္ေရြးၿပီး ကုိယ္စားလွယ္ကတစ္ဆင့္ စည္းေဝးပြဲမွာ ေဖာ္ထုတ္တာကို တုိက္႐ုိက္မက်ေသာ ဒီမုိကေရစီ (Indirect democracy) ကုိ ေခၚမွာေပါ့။
(၃) ၄ ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ ကုိယ္စားလွယ္ေရြးၿပီး ဒီ ၄ ႏွစ္အတြင္းမွာ ဆုံးျဖတ္ပုိင္ခြင့္ကုိ ကုိယ္စားလွယ္ေတြနဲ႔ပဲ လႊဲထားတာကေတာ့ ပုိၿပီး တုိက္႐ုိက္မက်ေသာ ဒီမုိကေရစီေပါ့။
ဒီသုံးခုစလုံးမွာ အုပ္စုိးသူဟာ အုပ္စုိးခံရဲ့ဆႏၵနဲ႔အညီ လုပ္ရတယ္။ ဒါမွ တရားဝင္တယ္၊ Legitimacy လုိ႔ ေခၚမွာေပါ့။ အုပ္စုိးခံရဲ့ဆႏၵနဲ႔မညီဘူး အုပ္စုိးသူဟာ တာဝန္မခံေတာ့ဘူးဆုိရင္၊ တာဝန္ခံႏုိင္တဲ့ ေနာက္အုပ္စုိးသူ လူတစ္သုိက္နဲ႔ အစားထုိးမယ္။
ဒီမုိကေရစီဆုိတာ ႏုိင္ငံေရးအရ ဖြဲ႔တည္မႈပဲ (Political formation)။ အေျခခံ လူ႔လုိအပ္ခ်က္ကို အားလံုးအတြက္ ျဖည့္စည္းေပးဖုိ႔ပဲ။ အထူးသျဖင့္ အလုိအပ္ဆုံးလူမြဲေတြအတြက္။ ၿပီးေတာ့ အားလုံးအတြက္ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးကုိ ကာကြယ္ေပးဖုိ႔ပဲ။ အထူးသျဖင့္ အားအင္ခ်ိဳ ႔တဲ့ဆုံးလူေတြအတြက္။
လူ႔အတန္းအစားဖြဲ႔မႈေတြကုိ (class formation) ဖ်က္ပစ္ဖုိ႔ ေလ်ာ့နည္းဖုိ႔ လုပ္တာပဲ။ လူ႔အတန္းအစား (class) ဆုိတာ ပါဝါကို ညီတူညီမွ် ခြဲေဝမေပးျခင္းကုိ ေျပာတာ။
၁။ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္းနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးပါဝါ
၂။ စီးပြားေရးနဲ႔ဆြဲေဆာင္တဲ့ မုန္လာဥပါဝါ (carrot-power)
၃။ စစ္ေရးနဲ႔လႊမ္းမုိးတဲ့ တုတ္ပါဝါ (stick-power)
၄။ ယဥ္ေက်းမႈ က်င့္ဝတ္သီလနဲ႔လမ္းျပတဲ့ ဆြဲေဆာင္ပါဝါ (Persuasion-power)
အၾကမ္းဖ်ဥ္းအားျဖင့္ အဲသလုိ ပါဝါ ၄ ခု ရွိတယ္ ဆုိပါစုိ႔ဗ်ာ။ နင္းျပားေက်ာမြဲ ဆင္းရဲသားေတြမွာ ပါဝါ ၄ ခုလုံး ခ်ိဳ႔တဲ့တယ္။ ဒီမုိကေရစီဟာ အဲသလုိ ပါဝါမဲ့သူေတြကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းကုိစၥမွာ ပါဝါအပ္ႏွင္းတာပဲ။
လူ႔အခြင့္အေရးကေတာ့ ဒီမုိကေရစီရဲ့ မရွိမၿပီးတဲ့ အစိတ္အပုိင္းပဲ။ “ေရြးေကာက္ပြဲဒီမုိကေရစီ”မွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ၅၁ ရာခုိင္ႏႈန္းရဲ့ ေအာ္တုိကေရစီ (ဝါ) အမ်ားစုရဲ့ ထင္ရာစုိင္းျခင္းကုိ ထိန္းရႏုိင္သေလာက္ထိန္းဖုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရးက အေရးၾကီးတာ။
ဒီမုိကေရစီဟူသည္မွာ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ ထိန္းသိမ္းပဲ့ကုိင္ထားေသာ စနစ္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိစနစ္သည္ မဲေပးျခင္း၊ ညွိႏႈိင္းျခင္း၊ အျပန္အလွန္ေဆြးေႏြး အေျဖရွာျခင္းမ်ားကုိသုံးလ်က္ အၾကမ္းမဖက္ အဓမၼမလုပ္ေသာနည္းလမ္း၊ တီထြင္ေသာနည္းလမ္းမ်ားအားျဖင့္ ပဋိပကၡမ်ားႏွင့္ ဓနခြဲေဝရာတြင္ျဖစ္ေသာ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းပါသည္။ အုပ္ခ်ဳပ္မည့္သူအား တင္ေျမွာက္ျခင္း၊ ျဖဳတ္ခ်ျခင္း၊ အသစ္တဖန္ေရြးေကာက္ျခင္းကုိလည္း အၾကမ္းမဖတ္ေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ပင္ ျပဳလုပ္ပါသည္။
သတိိျပဳရမွာေလးေတြေတာ့ ရွိတယ္။
(၁) ဒီမုိကေရစီဟာ ေရြးေကာက္ပြဲလုပ္ျခင္းနဲ႔ အတူတူပါပဲလုိ႔ ညီမွ်ျခင္း မလုပ္ပါနဲ႔။ (Democracy is not electionism)
(၂) ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဟာ စစ္မျဖစ္႐ုံသက္သက္နဲ႔ မတူပါ။ (Peace is not ceasefireism)
(၃) ဖြ႔ံၿဖိဳးတုိးတက္ျခင္းဟာ တုိးတက္တဲ့ႏုိင္ငံေတြကို အမီလုိက္ျခင္းနဲ႔မတူပါ။ အဲဒါကို deficitism ပဲလုိ႔ ေခၚရမယ္။
(လမ္းေပၚက လူတုိ႔အတြက္ ကုိရင္တာ ႏွစ္ပါးသြား၊ ကိုတာ၊ GUEST EDITOR, THE WAVES MAGAZINE, 1/10. FEBRUARY. 2010) မွ ထုတ္ႏုတ္ပါသည္။
ဆက္ဖတ္မယ္ဆိုရင္ ...
ျပန္ေခါက္ထားခဲ့မယ္။
